Ναυάγιο Υδροφόρος ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ (πρώην ιταλική υδροφόρος NERA)

Υδροφόρος ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ (πρώην ιταλική υδροφόρος NERA)

Η καταδυτική ομάδα του Αντώνη Γράφα σε συνεργασία με τον Γιώργο Τουμπανιάρη την 01.07.2017 καταδύθηκε, βιντεοσκόπησε και φωτογράφησε το ναυάγιο της υδροφόρου του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ (πρώην ιταλική υδροφόρος NERA) η οποία βυθίστηκε ως στόχος την 18.09.1978 στο πεδίο βολής Αλεποχωρίου.
Η κατασκευή του πλοίου ξεκίνησε την 01.03.1913 μετά από παραγγελία του Ιταλικού Βασιλικού Ναυτικού (Regia Marina Italiana) στο ναυπηγείο του Esercizio Bacini στο Riva Trigoso (Sestri Levante) της Ιταλίας, με αριθμό ναυπήγησης 63. Το πλοίο καθελκύστηκε την 14.03.1914 και αποπερατώθηκε ως υδροφόρα (ιταλ. Navi Cisterna) με το όνομα NERA την 09.08.1914. Ήταν κλάσης «ADDA» και έφερε τα εξής κύρια τεχνικά χαρακτηριστικά.

Τύπος: Υδροφόρα
Τονάζ: 281 τόνοι
Εκτόπισμα (έμφορτο): 400 τόνοι
Ολικό μήκος: 32,2 μέτρα
Πλάτος: 6 μέτρα
Πρόωση: Ατμομηχανή 170 ίππων
Ενδεικτική ταχύτητα: 8,5 κόμβοι
Προπέλα: 1
Πλήρωμα: 13 άτομα

Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά την συνθηκολόγηση του ιταλικού στρατού την 08.09.1943, το NERA βρισκόμενο στην Λέρο εντάχθηκε με τα υπόλοιπα πλοία της Regia Marina Italiana, μετά την κατάληψη της νήσου από τον βρετανικό στρατό, στις συμμαχικές δυνάμεις. Την 05.10.1943 βλήθηκε από γερμανική αεροπορική επιδρομή στον κόλπο του Porto Lago (σήμερα Λακκί) με αποτέλεσμα να παραμείνει παροπλισμένο και ανενεργό μέχρι την αποπεράτωση της «Επιχείρησης Τυφώνας» (γερμ. Operation Taifun) και την κατάληψη της Λέρου από τον γερμανικό στρατό την 16.11.1943. Μετά το τέλος του πολέμου το NERA βρέθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις στο Λακκί μαζί το αδελφό του πλοίο, την ιταλική υδροφόρο ADDA, η οποία και έδωσε το όνομα στην κλάση αυτή των ιταλικών υδροφόρων. Τα δυο πλοία χαρακτηρίστηκαν πολεμική λεία, παραχωρήθηκαν στο Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό, έλαβαν τα ονόματα ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ το NERA και ΚΑΛΛΙΡΟΗ το ADDA, και χρησιμοποιήθηκαν ως υδροφόρες μέχρι το έτος 1965 το ADDA και 1978 το NERA. Το NERA, το οποίο μετά την ονομασία του σε ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ έλαβε αργότερα το διακριτικό χαρακτηριστικό «Α-472», παροπλίστηκε την 28.09.1976 και βυθίστηκε ως στόχος στο πεδίο βολής Αλεποχωρίου την 18.09.1978.
 
 Το ναυάγιο

Το ναυάγιο του NERA βρίσκεται επικαθήμενο σε όρθια θέση σε αμμώδη βυθό, έχοντας κατεύθυνση νοτιοδυτική. Από το ναυάγιο έχει καταπέσει το φουγάρο, ενώ οι δύο μεγάλοι ανεμοδόχοι στην περιοχή του μεσοκάραβου είναι απόλυτα διακριτοί. Η πλώρη όπως και η πρύμνη ήταν καλυμμένες από δίχτυα και άλλα αλιευτικά εργαλεία, αλλά μετά από πρόσφατες ενέργειες ομάδας δυτών εθελοντικού καθαρισμού, απελευθερώθηκαν εντελώς. Στην περιοχή της πρύμνης η προπέλα και το πηδάλιο, το οποίο είναι στραμμένο προς τα αριστερά, είναι ευκρινώς διακριτά. Στην ίδια περιοχή είναι δυνατή η διείσδυση στο κατώτερο τμήμα του ναυαγίου όπου βρίσκονται τμήματα της ατμομηχανής, όργανα ενδείξεων για τη λειτουργία της, καθώς και άλλα αντικείμενα. Στην περιοχή της πλώρης είναι ορατές οι καδένες της άγκυρας, η είσοδος στον χώρο του πρόσταγου (καμπούνι), ένα τμήμα του πρωραίου ιστού, καθώς και άλλες κατασκευαστικές λεπτομέρειες. Στην περιοχή του μεσοκάραβου παραμένουν σε καλή κατάσταση οι χώροι ενδιαίτησης και ο χώρος πηδαλιουχίας. Το ναυάγιο της υδροφόρου ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ (πρώην NERA) βρίσκεται σε μέγιστο βάθος 34 και ελάχιστο 28 μέτρα και αποτελεί ένα από τα λίγα εναπομείναντα ιστορικά ναυάγια των ελληνικών θαλασσών, του οποίου η ναυπήγηση αποπερατώθηκε πριν από έναν περίπου αιώνα.
DG

Πηγές

Navi Militari Perdute, Ufficio Storico della Marina Militare, La Marina italiana nella seconde guerra mondiale, Vol. II, 3 Ed., Roma, 1965
Παΐζης-Παραδέλης, Κ.: Τα πλοία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού 1830-1979, εκδ. Γενικό Επιτελείο Ναυτικού 1979
Θωκταρίδης, Κώστας / Άρης Μπιλάλης: Λείες Πολέμου, Ναυτική Επιθεώρηση Τεύχος 583, Τόμος 173ος, Δεκέμβριος 2012 – Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2013