Κεφαλόβρυσο. Αρχαία πηγή Ίναχου ποταμού.

Κεφαλόβρυσο. Αρχαία πηγή Ίναχου ποταμού.

Στις υπώρειες του Λύρκειου όρους, μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο ξεπροβάλει το Κεφαλόβρυσο. Ένα ορεινό χωριό  ανάμεσα στις κορφές Φραγκοκούκουρα 1648 μ. και Μαυροβούνι 1260 μ., ριζωμένο μέσα σε πλούσια βλάστηση με πυκνές καρυδιές, λεύκες, οπωροφόρα και πολλά πλατάνια. Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μέτρων και απέχει από το Άργος περίπου 36 χιλιόμετρα. Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Άνω Μπέλεσι, ενώ κατόπιν μετονομάστηκε σε Κεφαλόβρυσο, με αφορμή την ομώνυμη πηγή του αρχαίου ποταμού Ίναχου στην οποία έχουν βρεθεί ερείπια που παραπέμπουν σε κατασκευαστική τεχνοτροπία συναφή του Αδριάνειου Υδραγωγείου, με την οποία τροφοδοτούταν με νερό όλος Αργείτικος κάμπος. Η πηγή του αρχαίου ποταμού Ίναχου, η Λέρνη Μύλων και ο Ερασινός ποταμός αποτελούν τις τρείς βασικότερες πηγές της επαρχίας Άργους. Το χωριό παραμένει ανέγγιχτο από το χρόνο, με το τοπίο του ν’ αλλάζει χίλια πρόσωπα, ανάλογα με την εποχή ή τις καιρικές συνθήκες προσφέροντας πανοραμική θέα στην Αργολική πεδιάδα. Οι μόνιμοι κάτοικοί είναι πλέον ελάχιστοι, περίπου 40, κι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, την καλλιέργεια ελιάς και την κτηνοτροφία. Κεντρική εκκλησία του Κεφαλόβρυσου είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου, αλλά ο οικισμός ζωντανεύει κατά παράδοση, στο μεγάλο πανηγύρι του ναού της Αγίας Παρασκευής κάθε 25η Ιουλίου. Η χλωρίδα και πανίδα στο Κεφαλόβρυσο είναι άγρια και πλούσια ενώ προσφέρεται για πεζοπορικές διαδρομές στο Λύρκειο όρος, συντροφιά με τα τρεχούμενα νερά και τα πλατάνια,
ενώ η ελληνική ορνιθολογική εταιρεία έχει καταγράψει ένα ενδημικό πτηνό που κάνει τις βόλτες του εκεί, τον Αιγαίοτσιροβάκο ή Χρυσαετό. Η βόλτα από το Κεφαλόβρυσο καταλήγει στις «Πόρτες» που θεωρείται ένα από τα καλύτερα διατηρημένα μνημεία αρχαίας οδοποιίας και ενώ στέκει ακόμη, δεν είναι ιδιαίτερα εμφανές στον ταξιδιώτη, αλλά παραμένει εντυπωσιακό για περιηγητή που θα τις εντοπίσει. Τέλος το χωριό διαθέτει και ένα ιδιαιτέρως πλούσιο σε εκθέματα Λαογραφικό Μουσείο, δωρεά του Ευάγγελου Δωρή μέσα στο οποίο συστεγάζεται και η βιβλιοθήκη του χωριού.

Πηγές: Ευάγγελος Φιλ. Δωρής.  Το χωριό μου το Κεφαλόβρυσον Άργους.
 
 Πληροφορίες για το σπήλαιο.
 
Το σπήλαιο του Κεφαλόβρυσου, που σχηματίζεται από την πηγή του αρχαίου ποταμού Ινάχου είναι καρστικού τύπου. Ενώ η είσοδός του είναι ευδιάκριτη στον περαστικό δε συμβαίνει το ίδιο και με τον πολύ όμορφο σταλακτιτικό διάκοσμο που κρύβεται στον προθάλαμό του. Ξεκινώντας την κατάδυση και για τα πρώτα 90 μέτρα μήκος η διεύθυνση του σπηλαίου είναι νοτιοδυτική με μέγιστο βάθος 4 μέτρα. Σε αρκετά σημεία από αυτό το πρώτο τμήμα, το νερό αφήνει την οροφή εκτεθειμένη στον αέρα, όπου μπορεί ο δύτης να βγάλει το κεφάλι του και να θαυμάσει τους σταλακτίτες που καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα της. Το πλάτος στο σύνολο του σπηλαίου κυμαίνεται από 1,5 έως 4 μέτρα. Ο πυθμένας αλλά σε πολλά σημεία και η οροφή αποτελείται από αργιλώδες χώμα (άργιλος) που δημιουργείται από τη φθορά πετρωμάτων, κυρίως πυριτιούχων, εξαιτίας της  τριβής που δημιουργεί η διαρκής κίνηση του νερού.
Τα πετρώματα διαλύονται σε πολύ λεπτά σωματίδια (σχεδόν σε μοριακή μορφή, ενώ το μέγεθος των κόκκων της αργίλου διαφοροποιείται ανάλογα με την ποιότητα του αρχικού υλικού. Η σύσταση αυτή του σπηλαίου έχει ως αποτέλεσμα με την παραμικρή κίνηση των δυτών αλλά και με τις φυσαλίδες που εκπνέονται, να αναστατώνεται το ευαίσθητο υλικό με συνέπεια να αιωρούνται σωματίδια αργίλου σε τόσο μεγάλες ποσότητες που μειώνουν την ορατότητα δραματικά. Στα επόμενα 165 μέτρα η κατεύθυνση του σπηλαίου είναι διαρκώς μεταβαλλόμενη από νοτιοανατολική σε νοτιοδυτική και βόρεια. Το μέγιστο βάθος αγγίζει τα 11 μέτρα  με μέγιστη διάμετρο τα 4 μέτρα. Το τελευταίο τμήμα του σπηλαίου του Κεφαλόβρυσου τελειώνει σε βόρεια – βορειοδυτική πορεία με διάμετρο όχι μεγαλύτερη από τα 3 μέτρα. Το μέγιστο βάθος είναι 28 μέτρα, ενώ ο αριθμημένος μίτος (σχοινί) που χρησιμοποιήθηκε για τη χαρτογράφηση έδειξε μέγιστο μήκος 395 μέτρα από την είσοδο. Δεν υπάρχουν εκτεταμένες διακλαδώσεις εκτός από λίγα ¨τυφλά¨ σημεία στο πρώτο τρίτο του σπηλαίου. Γενικά αυτό που κάνει την κατάδυση απαιτητική αλλά και ενδιαφέρουσα, είναι η μορφολογική ποικιλία του σπηλαίου του Κεφαλόβρυσου, τόσο ως προς τα υλικά που το αποτελούν όσο και ως προς τις διαρκείς αλλαγές κατεύθυνσης και βάθους. Λίγο πριν φτάσει ο δύτης στο τέλος της διαδρομής, έχει να περάσει ένα τεράστιο βράχο, με ιδιαίτερη προσοχή λόγω της αιχμηρότητάς του και να μπει στον τελευταίο θάλαμο όπου η οροφή μετά από την ανατάραξη που προκαλούν οι φυσαλίδες της ανάσας αρχίζει να απελευθερώνει άργιλο και να εκμηδενίζει την ορατότητα. Η επιστροφή επιφυλάσσει ένα δώρο στον υποβρύχιο επισκέπτη της πηγής του Αρχαίου ποταμού Ίναχου. Αυτό δεν είναι άλλο από τη ροή του νερού που θα τον ωθήσει ξεκούραστα προς την έξοδο, αφού το σπήλαιο έχει αδιάκοπη ετήσια εκτόνωση, γεγονός που αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη ζωή και ανάπτυξη του τόπου, αφού χαρίζει χιλιάδες χρόνια τώρα το σπουδαίο δώρο του καθαρού πόσιμου νερού στην περιοχή.