Σπηλιά των Ελεφάντων

Σπήλαιο των Ελεφάντων, Κρήτη

 Στο Ακρωτήριο Δρέπανο του Δήμου Αποκορώνου κάτω από το Κόκκινο Χωριό,  έξω από τον κόλπο της Σούδας, βρίσκεται το υποθαλάσσιο σπήλαιο των Ελεφάντων. Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε το 1999 από τον Μανώλη Ευθυμάκη. Μετά από αυτό, η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, οργάνωσε την πρώτη αποστολή εξερεύνησης του σπηλαίου στις 31 Μαρτίου 2000. Τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν ήταν φανταστικά και σημαντικότατα  παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος. Το σημαντικότερο όμως εύρημα  ήταν ο εντοπισμός παλαιοντολογικού υλικού, το οποίο ύστερα από μια πρώτη μελέτη, διαπιστώθηκε ότι αποτελείται ως επί το πλείστον από οστά ελεφάντων και ένα πολύ μικρό ποσοστό από ελάφια (Cervidae).  Από τις μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στα ευρεθέντα τμήματα του σκελετού των ελεφάντων, κατέστη δυνατό να υποστηριχτεί ότι πρόκειται για νέο είδος, το οποίο ονομάστηκε Elephas chaniensis, από την περιοχή των Χανίων. Το μέγεθός του ήταν μεγαλύτερο από τον σημερινό ελέφαντα και μικρότερο από τον πρόγονό του, τον antiquus. Τα απολιθώματα των ελεφάντων άνηκαν τουλάχιστον σε τρία ενήλικα και ένα νεότερο μέλος και προφανώς πρόκειται για ενδημικό είδος. Ο Elephas Chaniensis ήταν τρία μέτρα ψηλός και αν και δεν είχε αξιοσημείωτες διαφορές από τον Αφρικάνικό και Ινδικό Ελέφαντα, είχε χοντρότερα οστά και περισσότερο γεροδεμένο σώμα. Η ηλικία του μέχρι στιγμής προσδιορίζεται στα 50.000-60.000 χρόνια. Η μετανάστευση αυτών των ειδών στον Ελλαδικό χώρο, προσδιορίζεται ότι έγινε πριν από 15 εκατομμύρια χρόνια, όταν υπήρχε ενιαία γη από την περιοχή του Ιονίου μέχρι τις ακτές της Μικράς Ασίας. Πιστεύεται δε, ότι η υπερβολική αύξηση του πληθυσμού των ελαφιών (τα οποία έμοιαζαν κατά πολύ με τις σημερινές κατσίκες), μείωσαν κατά πολύ τα αποθέματα τροφής με αποτέλεσμα να οδηγήσουν σε εξαφάνιση τους ελέφαντες της περιοχής. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι μέσα στο σπήλαιο, τα οστά των ελεφάντων βρέθηκαν σε χαμηλότερα στρώματα από τα οστά των ελαφιών και άλλων μικρότερων θηλαστικών.

Πληροφορίες για το σπήλαιο.

Η είσοδος του σπηλαίου βρίσκεται στα 9 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Κατά τα πρώτα 40 περίπου μέτρα ο δύτης εισέρχεται σε ένα ευρύχωρο τούνελ, που θα τον οδηγήσει στην κυρίως σπηλιά, το οποίο είναι πλημμυρισμένο με νερό. Σε εκείνο το σημείο, ένας παρατηρητικός δύτης θα προσέξει τα μικρά οστέινα υπολείμματα από τους μικρόσωμους αρχαίους ελέφαντες, από τους οποίους πηγάζει και η ονομασία του σπηλαίου. Σε αυτά τα πρώτα μέτρα, δεν παρατηρούνται έντονοι σχηματισμού που να προϊδεάζουν τον δύτη για το θέαμα που θα ακολουθήσει. Εισερχόμενοι στο κυρίως σπήλαιο, βλέπουμε παντού έντονη ανάπτυξη μεγάλων σταλακτιτικών και σταλαγμιτικών σχηματισμών, που σε πολλά σημεία ξεπερνούν τα 8 μέτρα σε ύψος.
Το σπήλαιο ξεκινά και αναπτύσσεται σε μια γωνία 45 μοιρών προς τα αριστερά, σε σχέση με το αρχικό τούνελ και σχεδόν σε όλο του το μήκος που ξεπερνά τα 100μέτρα, υπάρχουν μεγάλοι αεροθάλαμοι. Σε πολλά σημεία το βάθος του νερού δε ξεπερνά τα 2 μέτρα ενώ μεγάλα τμήματα του πυθμένα καλύπτονται από μια πεντακάθαρη χρυσαφένια άμμο. Διακριτά επίσης είναι τα αλλοκλινή που δημιουργούνται από την πρόσμιξη του θαλασσινού νερού, με νερά πηγών που καταλήγουν στο σπήλαιο. Παρ’ όλα αυτά η θερμοκρασία του δεν επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό και διατηρείται κοντά στα επίπεδα του νερού της θάλασσας. Έντονη επίσης είναι η παρουσία πετρωμάτων με έντονο σκούρο χρώμα που πλησιάζει το μαύρο και επηρεάζει έντονα την απόδοση των φακών των δυτών.
Κοντά στο τέλος της ανάπτυξης του σπηλαίου παρατηρούνται εκατέρωθεν δυο μεγάλοι σχηματισμοί από σταλακτίτες και σταλαγμίτες που έχουν ενωθεί και δημιουργούν ένα φαντασμαγορικό ενιαίο τοίχο με καφετί αποχρώσεις. Σε γενικές γραμμές ο διάκοσμος του σπηλαίου κόβει την ανάσα στον επισκέπτη και τον μεταφέρει νοητά, πολλά εκατομμύρια χρόνια στο παρελθόν όταν ακόμα το σπήλαιο αποτελούσε ένα υπέργειο καταφύγιο για δεκάδες ζώα. Μολονότι η σπηλαιοκατάδυση αποτελεί ένα δύσκολο και επικίνδυνο είδος κατάδυσης, το συγκεκριμένο σπήλαιο, λόγω των μεγάλων διαστάσεων, του μικρού βάθους, την ύπαρξη αεροθαλάμων με αναπνεύσιμο αέρα αλλά και την εύκολη είσοδο/έξοδο, το καθιστούν έναν ασφαλή προορισμό ακόμα και για δύτες open water. Ειδικά και με τη συνοδεία του Chania Diving Center και του ιδιοκτήτη εκπαιδευτή Νικόλα Γιαννουλάκη, η περιήγηση γίνεται ένα παιχνίδι και αποτελεί μια δυνατή ανάμνηση για τον κάθε επισκέπτη.