Πηγές Κηφισού (Αγία Ελεούσα). Πολύδροσος.

Πηγή Βοιωτικού Κηφισού. ( Αγίας Ελεούσας ). Πολύδροσος.

Η όμορφη Πολύδροσος είναι χτισμένη στους βόρειους πρόποδες του Παρνασσού σε υψόμετρο 380μ. Το αρχικό όνομα της περιοχής σύμφωνα με αναφορές του Παυσανία ήταν Λίλαια, πόλη που καταστράφηκε στα 480 π.χ από τον στρατό του Ξέρξη, κατά την δεύτερη Περσική εκστρατεία κατά της αρχαίας Ελλάδας. Η περιοχή στα νεότερα χρόνια ονομάστηκε Σουβάλα.Στα Σλαβικά σημαίνει κοίλωμα με γύρω βουνά,  ενώ στην Τουρκική γλώσσα ερμηνεύεται ως το μέρος που έχει πολύ νερό. Ερμηνείες που ταιριάζουν απόλυτα στην εικόνα της περιοχής. Το 1928 με κυβερνητικό διάταγμα του νεοΕλληνικού κράτους, το όνομα άλλαξε από Σουβάλα σε Πολύδροσος. Το χωριό, αρχικά βρισκόταν σε μεγαλύτερο υψόμετρο από τη σημερινή του τοποθεσία αλλά καταστράφηκε από τον ισχυρό σεισμό του 1870 και οι κάτοικοι εξαναγκάστηκαν να κατέβουν στον κάμπο και να δημιουργήσουν την Πολύδροσο, στη σημερινή της μορφή. Πολύ κοντά στο χωριό, σε απόσταση περίπου 1,5 χιλιομέτρου βορειοδυτικά, βρίσκεται η πηγή του Κηφισού ή αλλιώς της Αγίας Ελεούσας. Ακριβώς πάνω από την πηγή βρίσκονται απομεινάρια από αρχαίο ιερό αφιερωμένο στη λατρεία του θεού Απόλλωνα. Το 1908 σε ανασκαφές που  πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή βρέθηκε γλυπτό αγαλματίδιο. Πρόκειται για εράσμιο έργο του 3ου αιώνα π.χ. που εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (αρ. 2772) και είναι γνωστό ως “Το παιδί με τη χήνα”. Εικάζεται ότι φιλοτεχνήθηκε σε αθηναϊκό εργαστήριο, από τον γιο του Πραξιτέλη, Κηφισόδοτο και είναι κατασκευασμένο από πεντελικό μάρμαρο. Η ανακάλυψη της επιγραφής, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το γλυπτό ήταν ανάθημα στον θεό Κηφισό. Αρχικά παραδόθηκε από τον αξιωματικό της χωροφυλακής Π. Δαλωνά στην Εθνική Βιβλιοθήκη και στη συνέχεια στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Γύρω από τις πηγές απλώνεται μια πανέμορφη τοποθεσία με αρχαία και βυζαντινά κτίσματα, νερά και πλατάνια, ενώ πολύ κοντά βρίσκονται τα ερείπια του βυζαντινού ναού της Αγίας Ελεούσας. Στη δεκαετία του ’80 έγινε η πρώτη γεώτρηση για την εκμετάλλευση του φυσικού υδάτινου πόρου για τις ανάγκες υδροδότησης της Πολυδρόσου αλλά και για αρδευτική χρήση.
 
Πληροφορίες για το σπήλαιο.
 
Η είσοδος της πηγής έχει κατεύθυνση νοτιοανατολική. Ο υποβρύχιος επισκέπτης εισέρχεται από ένα άνοιγμα με πλάτος 1 μέτρο και ύψος 80 εκατοστά. Αφού καταδυθεί 2,5 – 3 μέτρα θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση περνώντας από ένα στενό σημείο με ύψος 70 εκατοστά. Σε πολύ λίγα μέτρα από την είσοδό του σπηλαίου συναντάμε έντονα ριζικά συστήματα σαν τεράστιες γενειάδες, από δέντρα που βρίσκονται ακριβώς πάνω από την μεγάλη αίθουσα.  Στο ίδιο σημείο υπάρχει και ο μοναδικός θύλακας με αέρα. Ακολουθώντας την ίδια πορεία ο δύτης θα φθάσει σύντομα στο πέρασμα με διάμετρο 1,70μέτρων και ύψος 90 εκατοστών, Το πρώτο αυτό πηγάδι καταλήγει στο βάθος των 25 μέτρων. Περνώντας ο δύτης εισέρχεται στο κεντρικό κομμάτι του σπηλαίου όπου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ακολουθεί ένα δεύτερο πηγάδι όπου το ρηχότερο σημείο του είναι στα 25 μέτρα με διάμετρο 2,90μέτρα και μέγιστο
βάθος στα 34 μέτρα. Αμέσως μετά βλέπουμε τους δύο σωλήνες της γεώτρησης σε βάθος 36 έως 37 μέτρα (Ο ένας σωλήνας είναι πλέον ανενεργός διότι δε κάλυπτε πλέον τις αυξημένες ανάγκες του πληθυσμού). Αν ο δύτης είναι τυχερός και δουλεύει η αντλία, θα ακούει και τον χαρακτηριστικό της ήχο. Η μεγάλη γεώτρηση έχει διάμετρο 70 εκατοστά και είναι αυτή που τροφοδοτεί με νερό την μισή Πολύδροσο. Συνεχίζοντας ο δύτης θα αναδυθεί σε μια ανωφέρεια (ανοδική σάρα ) όπου θα βγει σε ένα ανοικτό πλάτωμα σε βάθος 20 μέτρα. Αριστερά υπάρχει ένα ¨τυφλό¨ σημείο όπου τελειώνει και ο μίτος. Όλη  η διαδρομή αγγίζει τα 180 μέτρα περίπου. Κάνοντας ένα μικρό ¨jump¨ περνάμε δίπλα όπου υπάρχει ένα πολύ στενό κυκλικό πέρασμα με διάμετρο 0,50 εκατοστά και μήκος 15 μέτρα περίπου. Λόγω των μικρών διαστάσεων σε αυτό το παρακλάδι, ο δύτης δεν επιχείρησε να εισέλθει, γιατί ήταν προφανής η αδυναμία
περιστροφής και εξόδου του. Ολοκληρώνοντας και αυτό το εγχείρημα ξεκινά η επιστροφή και η έξοδος από αυτό το σπήλαιο με την μοναδική ορατότητα. Η εικόνα κατά την επιστροφή αλλάζει δραματικά. Το μεγαλύτερο τμήμα της οροφής αποτελείται από πυλό και άλλα ιζηματογενή μαλακά υλικά, με αποτέλεσμα, οι φυσαλίδες των δυτών να την αναταράσσουν και αυτό συντελεί στο να δημιουργούνται συνθήκες σχεδόν μηδενικής ορατότητας, σε πολλά σημεία. Η αξία του σωστά περασμένου μίτου είναι πλέον καθοριστικής σημασίας μιας και οι επισκέπτες βασίζονται αποκλειστικά σε αυτόν για να οδηγηθούν με ασφάλεια στην επιφάνεια. Τέλος, η θερμοκρασία όλους τους μήνες του χρόνου είναι κοντά στους 10 βαθμούς κελσίου. Από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2017 η καταδυτική ομάδα του Αντώνη Γράφα οργάνωσε και εκτέλεσε σειρά καταδύσεων με σκοπό την βιντεοσκόπηση και φωτογράφηση της πηγής. Την ομάδα αποτέλεσαν οι Λευτέρης Κουταλάς, Στέλιος Σταματάκης, Ερρίκος Κρανιδιώτης και Γιάννης Λιαρδάκης. Το σπήλαιο της Πολυδρόσου Πηγές Κηφισού (Αγία Ελεούσα) έχει εξερευνηθεί αρκετά χρόνια παλιότερα από τους σπηλαιοδύτες Γ.Σπίνο και Δ.Κομπιλήρη.